پایان نامه تاثیر فضای مجازی بر یادگیری مهارتهای اجتماعی

هدف اصلی از پایان نامه حاضر بررسی میزان اثربخشی فضای مجازی (اینترنت، وایبر) بر یادگیری میزان مهارت های اجتماعی دانش آموزان می باشد. به طور کلی این پایان نامه دارای پنج فصل می باشد. در ابتدا چکیده ای از تحقیق ارائه می شود، فصل اول به بررسی کلیات تحقیق می پردازد. فصل دوم به ادبیات و پیشینه های پژوهشی تعلق دارد.. فصل سوم پایان نامه به روش شناسی تحقیق شامل جامعه آماری، روش گردآوری و ابزارهای تحقیق و غیره... می پردازد. در فصل چهارم با تجزیه و تحلیل داده های گرد آوری شده به آزمون فرضیات می پردازیم که دارای اهمیت ویژه در نتیجه گیری از پژوهش است. در فصل پنجم با توجه به اهداف، سئوالات و فرضیه های پژوهش به بحث و تفسیر یافته ها خواهیم پرداخت و در ادامه بر مبنای آنها پیشنهادات لازم ارائه می شود و در پایان، محدودیت های پژوهش ذکر خواهند شد. در انتها نیز منابع مورد استفاده در پروژه ذکر شده است.

ضرورت و اهمیت انجام پژوهش:

انجام تحقیق حاضر از زوایای چند قابل بررسی است: نتایج تحقیق حاضر می تواند دانش موجود در این زمینه را گامی به پیش ببرد، به سیاست گذاران و برنامه ریزان آموزشی برای تدوین استراتژی های مناسب به کارگیری فاوا در آموزش مدد رساند، دفتر تألیف کتب درسی، تدوین کنندگان سند توسعه فناوری در آموزش، در انجام وظایفشان یاری رساند. دانش آموزان امکان و مهارت بهره مندی از فناوری نوین آموزشی را پیدا کنند و معلمان نیز می توانند در کلاس های خود با استفاده از فضای مجازی آموزشی به انتقال مفاهیم علمی و مهارت های اجتماعی بپردازند. نتایج حاصل از این تحقیق می تواند زمینه ارتقای رشد شخصی و اجتماعی، محافظت از حقوق انسان ها و پیشگیری از مشکلات روانی می شود. اما برای ما این سئوال واجد اهمیت است که آیا فضای مجازی (وایبر، اینترنت) در حقیقت آن توانایی هایی که منجر به رشد بهتر مهارت های اجتماعی شود به وجود می آورد یا خیر؟

بیان مسأله

رفتار اجتماعی بر تمامی جنبه های زندگی افراد سایه می افکند و بر سازگاری و شادکامی بعدی آنها تاثیر می گذارد. توانایی فرد از نظر کنار آمدن با دیگران و انجام رفتارهای اجتماعی مطلوب، میزان محبوبیت او را در میان والدین، معلمان، همسالان و دیگر افراد جامعه مشخص می کند. اجتماعی شدن فراگردی است که به واسطه آن هر فرد، دانش و مهارت های اجتماعی لازم را برای مشارکت مؤثر و فعّال در زندگی گروهی و اجتماعی کسب می کند. مطالعات نشان داده است که استفاده از فناوری چند رسانه ای ها، توانایی دانش آموزان را در برقراری ارتباطات اجتماعی با بیان صحبت ها و احساسات قابل درک افزایش داده است. بنابراین همگام با افزایش تقاضا برای کاربرد رسانه های آموزشی در تعلیم و تربیت رایانه و ابزارهای آموزشی از جایگاه ویژه ای در این حوزه مطالعاتی برخوردار شده اند. متأسفانه مهارت های اجتماعی به عنوان جزئی از دروس مدرسه ای همیشه مورد بی توجهی قرار گرفته است و فقط زمانی به این مهم توجه می شود که دانش آموزان از خود رفتاری نامناسب، مغایر آنچه مورد نظر اولیا می باشد، نشان دهند. احتمالا وجود چنین وضعیتی مربوط می شود به تأکید بیش از اندازه بر آموزش محدود مهارت هایی که از دیدگاه معلمان با ارزش است و عدم احساس مسئولیت در آموزش مهارت های اجتماعی از طرف آموزگاران، گویی که این امر جزئی از مسئولیت آنها نمی باشد. پژوهش ها نشان می دهد که عدم آموزش مهارت های اجتماعی در دانش آموزان، مشکلات یادگیری را تشدید کرده و مانع پیشرفت تحصیلی دانش آموزان می شود و تأثیر منفی بر کارکرد تحصیلی آنان دارند. رفتار اجتماعی پایه و اساس زندگی فرد را تشکیل می دهد و رشد اجتماعی نیز سبب شکوفایی رشد عقلانی فرد می شود، منظور از رشد اجتماعی، تکامل فرد در روابط اجتماعی است که فرد بتواند با فراد جامعه اش هماهنگ و سازگار باشد .به طور کلی، مهارت های اجتماعی به رفتارهایی گفته می شود که شالوده ارتباطات موفق و رودررو را تشکیل می دهند. مهارت های اجتماعی را عبارت از فرایندهای مرکبی تعریف می کنند که فرد را قادر می سازد به گونه ای رفتار کند که دیگران او را با کفایت تلقی می کنند. مهارت های اجتماعی دارای ابعاد و مؤلفه های مختلفی هستند. بررسی ها نشان داده است که جو اجتماعی مدرسه یک اصطلاح جتری است و فهرست استانداردی از ابعاد و مؤلفه های جو اجتماعی مدرسه وجود مهارت های اجتماعی کارکردهای مختلفی دارند، برخی از مهارت های اجتماعی، رشد اجتماعی را تسهیل می کنند، برخی دیگر یافته های بین فردی را بهبود می بخشند و برخی دیگر مانع از دست دادن تقویت های جاری می شوند. مهارت های اجتماعی شامل مهارت گوش دادن، مهارت همدلی در موقعیت های مختلف با دیگران، برقراری روابط دوستانه با دیگران، خودافشایی، تماس چشمی مناسب می شود. در تعریفی دیگر، مهارت های اجتماعی شامل رفتار مناسب در تعامل با دیگران، واکنش های مناسب هنگام موفقیت و شکست و درس گرفتن از تجارب برای تقویت رفتارهای مطلوب و کاهش رفتارهای نامطلوب می دانند. با اندکی تأمل در طبقه بندی ها می توان اظهار داشت که اغلب صاحب نظران بر مؤلفه هایی چون همدلی، همیاری، توانایی دیداری و شنیداری، مسئولیت پذیری، ابراز وجود، حل مسأله و غیره توافق دارند. در مطالعه ای دیگر نشان داده شد اینترنت فرصت های مناسبی را برای یادگیرندگان فراهم می آورند و با بالا بردن انگیزش یادگیری، آنها را قادر می سازند در موقعیت های یادگیری چالش انگیز به فعالیت پرداخته و به حل مسائل پیچیده و همکاری با دیگران مشغول شوند. تعامل های اجتماعی کارا، به وضوح برای سازش هیجانی و رفتاری و عملکرد موفقق در خانه، مدرسه، محل کار و اجتماع ضروری می باشند.. رفتار میان فردی ماهرانه، به طور طبیعی دارای عواقب پاداش دهنده از قبیل شروع و عمق بخشیدن به دوستی ها، کاهش منابع تنش زای زندگی و کسب خودبسندگی می باشد. همچنین، رابطه مثبتی میان مهارت های اجتماعی و رشد اجتماعی وجود دارد. به طور کلی مهارت های اجتماعی به افراد کمک می کند تا بتوانند نظرها، عقاید، خواسته ها، نیازها و هیجان های خود را ابراز کرده، به هنگام نیاز از دیگران درخواست کمک و راهنمایی کنند.

روش های ارزیابی مهارت های اجتماعی

روش های ارزیابی مهارت های اجتماعی بسیار گوناگون می باشند. اما هنگام انتخاب روش ارزیابی مورد انتخاب، باید بر اساس ویژگی های فرد یا موقعیت خاصی که روش ارزیابی در آن صورت می پذیرد، هماهنگ و متناسب گردد.

روش های ارزیابی مهارت ها عبارتند از : آزمون ایفای نقش، مشاهده ی مستقیم رفتار، پرسشنامه گزارش از خود، رتبه بندی خود، مصاحبه، پرسشنامه، فهرست بررسی (چک لیست)، رتبه بندی گروه سنجی و معتبر سازی اجتماعی.

در ارزیابی مهارت ها چند نکته وجود دارد: اول، گاهی تعیین می کنند که آیا باید رفتار جدیدی را به کودک آموخت یا آن که محیط را به گونه ای فراهم آورد تا کودک تشویق شود که آن چه را در پیشینه رفتاری خود دارد ولی عرضه نمی کند را از خود ظاهر سازد. همچنین در ارزیابی مهارت های اجتماعی، مسائل متعددی مانع رسیدن به ارزیابی معتبر و اطمینان بخش می شوند. دوم آن که: بسیاری از رفتارها تابع موقعیت خاص هستند. گاه فرد رفتاری را در یک موقعیت به اجرا در می آورد ولی در وضعیتی دیگر آن را انجام نمی دهد. علت وجود این موارد اختلاف در مواقع مختلف آن است که موقعیت انگیزش رفتار خاص یا تغییر می کند یا به تصور فرد، متفاوت است.

نکته ی سوم در ارزیابی مهارت ها، چه به صورت فردی یا در گروه، حفظ شرایط محیط استاندارد و شرایط آزمون گری است که باید رعایت شود .

مسئله آخر در ارزیابی مهارت های اجتماعی، مسئله پایایی اطلاعات به دست آمده از افراد مختلف است . هم چنین بایستی هنگام ارزیابی بررسی شود افراد در چه مرحله ای از رشد قرار دارند، آن چه از یک دانش آموز دبیرستانی انتظار می رود با آن چه از کودک پیش دبستانی مورد نظر می باشد، متفاوت است.

روش ایفای نقش، نوعی الگوسازی به شمار می رود، که افراد را با نقش های مختلف مواجه می کند و شامل اجزای زیر است: توصیف موقعیت توسط شخصی که فرد را در بافت (متن) موقعیّت مورد خطاب قرار می دهد و پاسخ فرد. این روش ارزیابی در اکثر مطالعات مربوط به کودکان و بزرگسالانی که مشکلات کارکرد اجتماعی داشتند مورد استفاده قرار می گیرد.

روش مشاهده ی مستقیم رفتار، محور اصلی ارزیابی رفتاری قلمداد می شود . این روش در ارزیابی مهارت های اجتماعی از اهمیت قابل ملاحظه ای برخوردار است، زیرا می توان آن را در موقعیت های گوناگون اجرا کرد.

از جمله روش های سنتی برای ارزیابی مهارت های اجتماعی، فهرست بررسی (چک لیست) است که برای موقعیّت های خاص طراحی می شود و دارای نمونه های متعدد می باشد که از طریق آن ها می توان رفتارهای اجتماعی را مورد ارزیابی قرارداد.

پرسشنامه های خود سنجی نیز نمونه ای از روش های ارزیابی مهارت های اجتماعی است که مهم ترین آن پرسشنامه جرأت ورزی راتوس می باشد . انواع مقیاس های درجه بندی نیز برای ارزیابی مهارت های اجتماعی به کار می رود که توسط افرادی باید پر شود که نسبت به آزمودنی ها شناخت دارند.

روش مصاحبه نیز برای ارزیابی مهارت های اجتماعی به کار می رود . که پرسش ها بیشتر به صورت توصیفی می باشد.

رتبه بندی گروه سنجی یا ارزیابی توسط همسالان، روش دیگر ارزیابی مهارت های اجتماعی در افراد به شمار می رود که در سال های اخیر تا حدی مورد توجه قرار گرفته است. پژوهشگران اظهار کرده اند که رتبه بندی همسالان امکان دارد در پیش بینی مشکلات هیجانی بعدی مفید باشد.

آخرین روش ارزیابی، روش معتبرسازی اجتماعی است که یک روش کاربردی بسیار سودمند است. دو مؤلفه ی عمده ی این روش، مقایسه اجتماعی و ارزیابی درونی می باشد.

همه ی روش های ارزیابی مهارت های اجتماعی محدودیت هایی دارند. آن چه اهمیت دارد آن است که به یک روش اکتفا نشود، بلکه چند روش و چند منبع اطلاعات به کار رود تا ارزیابی در چند محیط مختلف انجام پذیرد. معیار سنجی باید از مشاهده ی مهارت های اجتماعی فراتر رود و ابعاد شناختی و عاطفی را نیز در برگیرد.

عوامل مؤثر بر آموزش مهارت های اجتماعی

ماسن و همکاران معتقدند چهار عامل اساسی در اجتماعی شدن و کسب مهارت های اجتماعی تأثیر دارند که عبارتند از :

1- خانواده، 2- همسالان، 3- مدرسه، 5-تلویزیون

علل گرایش نوجوانان به اینترنت

علل جذب و گرایش نوجوانان به اینترنت را می توان به شرح زیر بیان کرد:

1- قابلیت های جذاب اینترنت: ویژگی های جذاب اینترنت برای نوجوانان عبارتند از:

الف) وب سایت ها: که مجموعه ای از اطلاعات، سرگرمی و تعامل در یک مکان منحصر به فرد را در اختیار کاربران قرار می دهد.

ب) موتور های جست و جو: موتور های جست و جو از منابع وب اند که می توان از آن ها برای جست و جو درباره تمامی مسائل و موضوعات مورد نظر استفاده کرد.

ج) گپ خانه ها: سایت های خاصی اند که اجازه می دهند نوجوانان و جوانان مکالمه های آنی داشته باشند. اتاق های گفت و گو، معمولاً بر حسب موضوع یا هدف گفت و گو کننده تقسیم شده اند.

د) ارسال پیام های آنی: نرم افزار هایی که به طور عمده نوجوانان را آن برای ارسال پیام های آنی به کسانی که دارای همان نرم افزارند، استفاده می کنند.

ه) صفحه های اطلاعات: نرم افزاری است که اجازه می دهد نوجوانان سوال ها و اطلاعات خود را با موضوع های خاص ارسال کنند.

و) پست الکترونیکی: نرم افزاری است که توسط آن می توان پیغام های خود را به نشانی های مشخص فرستاد و یا دریافت کرد.

ز) وبلاگ ها: وب سایت خاصی است که فرد می تواند افکار، احساسات و کارهای خود را در آن به رشته تحریر درآورد و از آن نگه داری کند.

2- پر کردن اوقات فراغت: یکی از علل مصرف بالای اینترنت در میان نوجوانان و جوانان، پر کردن اوقات فراغت است؛ زیرا امکانات ورزشی یا تفریحی به اندازه کافی در اختیار آنان قرار ندارد. اکثر خانواده ها نیز از این امر استقبال می کنند که نوجوانان در خانه و در کنار آن ها با یک کامپیوتر و اشغال خط تلفن سرگرم باشند، غافل از این که در صورت استفاده نامناسب از اینترنت، آثار منفی و مخرب آن به مراتب بیش تر از بسیاری از سرگرمی های دیگر است.

3- فرار از خود و ناکامی های زندگی: اینترنت برای بسیاری از نوجوانان و جوانان پناه گاهی است که از مشکلات، دردها و رنج های خود به آن روی می آورند و به عنوان یک ابزار سرگرم کننده به آن نگاه می کنند.

4- عدم شکل گیری هویت مطلوب در نوجوانان، وجود شکاف های اجتماعی، شکاف بین نسل ها و نیز از هم پاشیدگی تعاملات بین والدین و فرزندان، از دیگر علل گرایش نوجوانان به استفاده از اینترنت می تواند باشد.

تأثیر اینترنت بر هویت

لغت نامه رواشناسی جامعه شناسی کولینز هویت را اینگونه تعریف می کند: حس (شعور) و استمرار (تداوم) خود که ابتدا همانطور که کودک را متفاوت از والدین و خانواده می کند، گسترش می یابد و سبب شرکت او در اجتماع می شود. هویت ترکیبی از بعدهای خیلی متفاوت است. قومیت، جنسیت، جهت یا بی جنسی، طبقه اجتماعی و اقتصادی و غیره برخی از فاکتورهایی هستند که در تعیین هویت نقش دارند و از اینرو هویت در جریان تعاملی که بین افراد برقرار می شود، با موفقیت شکل می گیرد....